Εκκλησία Αποστόλου Λουκά
Στο κέντρο του χωριού, δίπλα από το δημοτικό σχολείο, βρίσκεται η εκκλησία του Αποστόλου Λουκά. Πρόκειται για μια εκκλησία βασιλικού ρυθμού του 20ου αιώνα, η οποία είναι χτισμένη με πουρόπετρες από το χωριό Μάμμαρη.
Το εσωτερικό της εκκλησίας κοσμείται με αρχαίες εικόνες ανεκτίμητης θρησκευτικής και ιστορικής σημασίας, οι οποίες μεταφέρθηκαν από τη Μονή του Αγίου Νικολάου «για περισσότερη ασφάλεια» Μια από αυτές τις εικόνες είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Εκτός από τις εικόνες, πολύ παλιός είναι και ένας θρόνος που πιστεύεται πως κατασκευάστηκε τέλη του 19ου αιώνα, το 1872.
Η ανέγερση της εκκλησίας διήρκησε περίπου 50 χρόνια, συγκεκριμένα άρχισε το 1932 και ολοκληρώθηκε το 1980. Το 1932, οι κάτοικοι του χωριού αποφάσισαν την ανέγερση της σημερινής εκκλησίας επειδή η εκκλησία που υπήρχε τότε στο χωριό ήταν μικρή σε χωρητικότητα.
Καθώς, όμως, χτιζόταν η εκκλησία τα υλικά αλλά και τα χρήματα τελείωσαν, γι’ αυτό και κάποιοι κάτοικοι πρότειναν την κατεδάφιση της παλιάς μικρής εκκλησίας. Παρόλο που ο ιερέας δεν συμφώνησε με τη λύση αυτή, όταν κοιμήθηκε, κατεδάφισαν την εκκλησία και «πήραν τα υλικά για να κτίσουν το θόλο της καινούργιας». Ούτε όμως με αυτό τον τρόπο κατάφεραν να ολοκληρώσουν την εκκλησία, για αυτό και παρέμεινε ημιτελής για αρκετά χρόνια. Τελικά, η εκκλησία ολοκληρώθηκε όταν κάποιος χωριανός, ο Σταύρος Σταυρινάκης συνείσφερε οικονομικά , όπως αναφέρουν οι κάτοικοι, με χρήματα που κέρδισε στο λαχείο. Αξίζει να αναφερθεί πως για την ανέγερση της εκκλησίας, σημαντική ήταν η συμβολή των χωριανών που δούλεψαν εθελοντικά και αμισθί.
Πηγές:
«Η Ορούντα», 1993
Αρχείο Κοινοτικού Συμβουλίου:
Σάββας Κ. Πρωτοπαπά, «Αναστήλωση μοναστηριού Αγίου Νικολάου στην Ορούντα»
Κυριάκος Χ?Παύλου Ψιττακός και Κυριάκος Κύπρου Ψιττακός, «Η Ιστορία Του Μοναστηριού Του Αγίου Νικολάου Ορούντας», 1977
Δημήτριος Χ. Πετρίδης, «ΜΙΑ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΟΡΟΥΝΤΑΣ», σ. 529-530
Μοναστήρι Αγίου Νικολάου
Στα δυτικά του ποταμού Σεράχη βρίσκεται ένα παλιό Μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Η ίδρυση του Μοναστηριού ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια.
Ειδικότερα, το 900 οικοδομήθηκε ένας μικρός ναός καθώς και κάποια υποστατικά. Το 1200, η περιουσία του Μοναστηριού μετατράπηκε σε φέουδο των Λουζινιανών. Οι τελευταίοι μάλιστα ανακαίνισαν τη Μονή.
Από την εποχή της φραγκοκρατίας αλλά και κατά την εποχή της βενετοκρατίας και τουρκοκρατίας από το 1200 έως το 1800, το Μοναστήρι, αποτελούσε «κέντρο προσκυνήματος και το επίκεντρο της περιοχής», όπως αναφέρει ο Σάββας Πρωτοπαπάς. Την ίδια, όμως, περίοδο το Μοναστήρι υπέστη λεηλασίες και καταστροφές, κυρίως λόγω της περιουσίας που διέθετε. Συγκεκριμένα, στο μοναστήρι ανήκαν η πλειονότητα των κτημάτων δυτικά του χωριού αλλά και τα κτήματα που βρίσκονται στις όχθες του ποταμού. Η παράδοση αναφέρει πως εκείνη την εποχή στη Μονή υπήρχαν πολλοί μοναχοί.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι Αγαρηνοί Τούρκοι επιδιώκοντας να οικειοποιηθούν τον υλικό πλούτο του μοναστηριού, όπως αφιερώματα και σταυρούς, απαίτησαν από τον ηγούμενο να τους παραδώσει το θησαυρό της Μονής . Όταν ο ηγούμενος αρνήθηκε να υπακούσει στην απαίτηση τους, τον έριξαν στο πηγάδι που βρίσκεται δυτικά του Μοναστηριού. Οι εξαγριωμένοι Αγαρηνοί Τούρκοι, σύμφωνα με την παράδοση που αναφέρει ο Πρωτοπαπάς, έπνιξαν και τους μοναχούς σε μια δεξαμενή νοτιοανατολικά του μοναστηριού, στην οποία κατά περιόδους υπάρχει αγίασμα. Αμέσως μετά, λεηλάτησαν τη μονή, χωρίς όμως να καταφέρουν να εξασφαλίζουν τους θησαυρούς που με μένος διεκδικούσαν γιατί προηγουμένως ο ηγούμενος τους είχε φυλάξει. Για πολλά μάλιστα χρόνια παρέμενε άγνωστο που ήταν κρυμμένοι οι θησαυροί αυτοί, μέχρι που τους ανακάλυψε τυχαία ένας γεωργός. Δυστυχώς, όμως, όπως αναφέρεται στο βιβλίο της Ορούντας και αυτοί κατέληξαν στους Τούρκους, αφού ο γεωργός μη μπορώντας να κρύψει τη χαρά του άρχισε να πανηγυρίζει σε βαθμό που έγινε αντιληπτός από τους Τούρκους. Οι Τούρκοι βασάνισαν τον γεωργό αναγκάζοντας τον να παραδώσει τους θησαυρούς.
Της λεηλασίας του μοναστηριού και της άγριας σφαγής ακολούθησε η πώληση του μοναστηριού και της περιουσίας του από τους Αγαρηνούς Τούρκους στο Χ?Σούφη ή αλλιώς Γιουσούφ Αγά. Ο τελευταίος δεν σεβάστηκε καθόλου το μοναστήρι, αφού εκτός του ότι μεταφέρθηκε στη μονή μαζί με τους «υποστατικούς και τα ζώα του», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σάββας Πρωτοπαπά, «φρόντισε να καταστρέψει τις αγιογραφίες που στόλιζαν το εσωτερικό της μικρής μονής».
Το 1828, το μοναστήρι και η περιούσια του πωλήθηκαν από το Χ?Σούφη στον Παΐσιο από το Νικητάρι, ο οποίος αργότερα το δώρισε στη Μητρόπολη Κερύνειας. Τα κτήματα του μοναστηριού σταδιακά πωλήθηκαν από τη Μητρόπολη Κερύνειας και μετατράπηκαν σε αστική περιουσία στην Κερύνεια, ενώ το μοναστήρι και μικρή έκταση γης, το 1954, πωλήθηκε στην εκκλησία του Αποστόλου Λουκά της Ορούντας.
Το μοναστήρι για πολλά χρόνια παρέμενε ετοιμόρροπο, μετά, όμως, από προσπάθειες των κατοίκων, της Χωρητικής Αρχής, της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, και του Ομίλου Φίλων Ορούντας, το Τμήμα Αρχαιοτήτων άρχισε εργασίες αποκατάστασης. Σημαντική στην ανοικοδόμηση της Μονής υπήρξε η συμβολή του Μητροπολίτη Μόρφου, κ. Νεόφυτου, αλλά και των κατοίκων που εργάστηκαν εθελοντικά.
Πηγές:
«Η Ορούντα», 1993
Αρχείο Κοινοτικού Συμβουλίου:
Σάββας Κ. Πρωτοπαπά, «Αναστήλωση μοναστηριού Αγίου Νικολάου στην Ορούντα»
Κυριάκος Χ?Παύλου Ψιττακός και Κυριάκος Κύπρου Ψιττακός, «Η Ιστορία Του Μοναστηριού Του Αγίου Νικολάου Ορούντας», 1977
Δημήτριος Χ. Πετρίδης, «ΜΙΑ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΟΡΟΥΝΤΑΣ», σ. 529-530
Άγιος Φιλούμενος
Βίος Αγίου Φιλουμένου
Γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1913 και η καταγωγή του ήταν από την Ορούντα.
Οι γονείς του Αγίου Φιλουμένου ήταν ο Γεώργιος και η Μαγδαληνή Χασάπη. Ο Γεώργιος (1871-1964) γεννήθηκε στην Κάτω Μονή, την οποία, όμως, εγκατέλειψε σε πολύ μικρή ηλικία, αφού υιοθετήθηκε από μια πλούσια θεία του που έμενε στην Ορούντα, γι’ αυτό άλλωστε πήρε αργότερα και το επίθετο Ορουντιώτης. Η Μαγδαληνή (1881-1964) γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ορούντα όπου και παρέμεινε μέχρι και τα πρώτα χρόνια του γάμου της, αφού αργότερα πούλησαν τα κτήματά τους στο χωριό και μετοίκησαν σε ιδιόκτητο σπίτι στη Λευκωσία. Οι γονείς του Αγίου απέκτησαν συνολικά 13 παιδιά. Απεβίωσαν και οι δυο γονείς του στις 14 Ιουλίου 1964 και ετάφησαν στην Ορούντα .
Ο Άγιος και ο δίδυμος αδερφός του, μόλις τελείωσαν το Δημοτικό Σχολείο, αποφάσισαν να φύγουν για το Μοναστήρι στο Σταυροβούνι. Η λαμπρή μοναχική παράδοση του Μοναστηριού και οι απόκοσμοι καλόγεροι με την αυστηρή τους ζωή, ήταν στοιχεία που τους έλκυαν και τους ανάπαυαν ιδιαιτέρως. Στο Σταυροβούνι, έμειναν για πέντε χρόνια και μετά, αφού αναχώρησαν από τη Μονή, για να συνεχίσουν το μοναχικό τους βίο στην Αγία Γη στα Ιεροσόλυμα το 1934, μαθητές στο Γυμνάσιο του εκεί Πατριαρχείου.
Ο Άγιος παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα υπηρετώντας ταπεινά για σαράντα πέντε συνεχή χρόνια μέχρι το μαρτυρικό του τέλος. Στις 29 Νοεμβρίου 1979, μέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου, στο χώρο του Φρέατος του Ιακώβ όπου εκεί έγινε ο τελευταίος διορισμός του από το Πατριαρχείο ως ηγουμένου, του επιτέθηκαν με τσεκούρι και αφού τον κακοποίησαν άγρια, τον σκότωσαν.
Πηγή:
Κοινοτικό Συμβούλιο Ορούντας
Το σπίτι του Αγίου Φιλούμενου
Στη κοινότητα καταγωγής του αγίου Φιλούμενου, την Ορούντα, σώζεται η οικογενειακή του οικία. Η οικία αυτή αγοράστηκε από την εκκλησιαστική επιτροπή Αποστόλου Λουκά Ορούντας το 2007.
Τα έργα για τη συντήρηση της οικίας άρχισαν το Μάιο του 2016 και τον Οκτώβριο του 2017 έγιναν τα εγκαίνια.
Για την κάλυψη των εξόδων αποκατάστασης της οικίας μαζεύτηκαν λεφτά, μετά από διεξαγωγή εράνου, από δωρεές και από ένα ευεργέτη.
Η οικία του Αγίου Φιλούμενου, λειτουργεί ως Αρχονταρίκι και Θρησκευτικό Μουσείο όπου παρουσιάζεται η πρωτινή ζωή των Κυπρίων, το γενεαλογικό δένδρο του αγίου και με σύγχρονο τρόπο, η ζωή, το μαρτύριο και τα θαύματά του.
Υπάρχει κατάλληλος χώρος, στον οποίο γίνονται διάφορες εκδηλώσεις.
Ώρες λειτουργίας:
Σάββατο και Κυριακή 9π.μ.- 4μ.μ.
Καθημερινές, κατόπιν συνεννόησης
Για περισσότερες πληροφορίες: Πάτερ Νεκτάριος Χατζημιχαήλ Τηλ.: 99050471
